MÁY XAY
Là các máy dùng tách lớp vỏ cứng bên ngoài của các loại hạtngũ cốc. Lớp vỏ nầy thường không dính quá chặt vào nhân hạt, và cũng tương đổi dễvỡ, vì vậy phần lớn các máy xay làm việc theo nguyên lý dịch trượt hay va đập nhằm làmtách phần vỏ trấu cứng ra khỏi nhân hạt bên trong..
1Máy xay hai dĩa đá
Máy xay hai dĩa đá có thể tách vỏ của nhiều loạingũ cốc khác nhau, tuy nhiên thực tế chỉsử
dụng tách vỏ lúa gạo, các loại hạt khác ít sử dụng.
Máy gồmhai dĩa bằng gang hoặc bằng thép đặtnằmngang, trênmặt dĩacó đắp một lớp đá nhân tạo làmbằng hỗn hợp bột đá và xi măng kết dính cao, được gia công thật phẳng và vuông góc với trục bằng các dụng cụ chuyên dùng.Trên mặt đá có thể cócác rãnh đểtăng khả năng bóc vỏ và vận chuyển hạt. Dĩa trên có lỗ nhập liệu giữatâm, được lắp trên 3 điểm treo có thể điều chỉnh nâng lên hạxuống được để thay đổi kích thước khe hở giữa hai mặt đá và điều chỉnh độ song
song của khe hở. Dĩa dưới được truyền động quay bằng động cơ điệnthông qua đai truyền, thông thường số vòng quay n=150÷300 v/ph. Đường kính của dĩa trong khoảng 0,6÷1,4 m.
Hạt vào lỗ nhập liệucủadĩa trên, đi vào khe hở giữa 2 dĩa đá. Do kích thước khe hở nhỏ hơn
đường kính hạt nên vỏ trấu chịu lực nén từ 2 phía của dĩa đá,đồng thời do tác động quay của dĩa làmhạt lăn trong khe, vì vậy vỏ trấubịvỡ và tách hoàn toàn khỏi nhân hạt. Rãnh trên mặt đá giúp hạt tách vỏ nhanh hơn và di chuyển ra ngoài dễ dàng hơn nhờ tác dụng của lực ly tâm. Hỗn hợp sau khi xay gồmcónhânhạt, vỏtrấu và một tỉlệ nhất định hạt (15-20 %) còn chưa xay được. Vỏ trấu và hạt chưa xay được sẽ được tách ra, nhân hạtđưa vào chếbiến tiếp.
Máy xay 2 dĩađá
Tùy theo cỡhạt đembóc vỏ màkhehở giữa hai dĩa được điều chỉnh bằng các điểmtreo của dĩa trên. Khe hởphải thật đồng đều để quá trình tách vỏ được thực hiện trên toàn bề mặt dĩa. Nếu khe hở không đều, nguyên liệutheochỗ rộng đi ra ngoài, dođó không tách vỏ được.Saumột thời gian làm việc, bềmặt làmviệc bịmòn, làm các hạt đá có thể bịbong ra, khi đócần làmlại bề mặt đá. Việc khắc phục này có thểtiến hành ngay nơi sản xuất.
Năng suất máy thường từ1 t/h đến4t/h.
Máy làmviệc ổn định,íthư hỏng, dễ sửa chữa. Năng suấtlớn so với các máy xay khác. Tuy nhiên quá trình điều chỉnh khe hở làm việc giữa 2 dĩa đá tương đối khó, đòi hỏi phải có tay nghề, kinh nghiệm. Ngoài ra do bề mặt làm việc cứng nên dễ làmgãy nát nhân hạt, giảmtỉ lệ hạt nguyên sau khi xay, và có nguy cơ lẫn sạn đá trong gạo vì vậy hiện nay ngày càng ítđựơc sử dụng.
2.Máy xay 2 trục cao su
Máy gồmcó 2 trục bằng cao su có lõi bằng gang hoặc hợp kim nhômđược lắplên trục nối với
bộ phận truyền động quay. Hai trục cao su quay ngược chiều nhau, một trục quay nhanh hơn trục kia từ 1,15÷1,25 lần. Tốc độ trục nhanh có thể từ 700-1300 v/p. Trục cao su có đường kính từ
180mmđến 225mmvà chiều dài trụctừ 180 mmđến 250mm. Khe hở giữa 2 trụccóthể điều
chỉnh bằng cách dịch chỉnhmột trong 2 trục. Một trục hoặc máng phânphối hạt được lắp phía trên nhận hạt từ phễu chứa rải đều vào khe hở giữa 2 trục
Khi cho hạtđi vào khe hở giữa 2 trục, nửa vỏ hạt tiếp xúc trục quay chậm, nửa vỏ kia tiếp xúc trục quay nhanh, làmsinh ra một lực dịch trượt xé rách vỏtrấu và tách rời khỏi nhân hạt. Quá trình tách vỏnầy xảyrarất nhanh trong khe hở nhờ ma sát lớn giữa hạt và bề mặt cao su giúp giảmđược hiện tượng trượt. Nhờ sự biến dạng của cao su nên những hạt có kích thướclớn có thể được tách vỏmàvẫn không bịgãy.
Hiệu suất bóc vỏ và gãy nát phụ thuộc vào các thông số của máy như tốc độ trục nhanh, trục chậm, kích thước khe hở, điều kiện cấp liệu, và cơ lý tính củalớp cao su. Lớp cao su cần có độ cứng đồng đều và vừa đủ để tách vỏhạt, nhưng không làmgãy vỡ nhân, cần có độ dẻo và dai để tạo được lực ma sátcần thiết nhưng lại lâu mòn và mòn đều trên suốt chiều dài trục. Sau một
thời gian làm việc, lớp cao su mòn làmbề rộngkhehở lớn dần, dẫn đếngiảmhiệu quả tách vỏ hạt, khi đó cần phải điềuchỉnh giảmbớt khe hở giữa hai mặt trục. Với thóc khe hở được khống chế từ 0,4mm đến0,75mm.Khiđôi trục cao suđã mòn tới giới hạn nhấtđịnh thì thaycả cặp trục.
Việc tiếp liệu cho cặp trục bóc vỏ rất quan trọng. Lớp hạt từ trong hộc chứa liệu chảy xuống hoặc qua máng cấp liệuhoặc qua trục rảiliệu phải được tạothành lớp mỏng và đều dài suốt chiều dài trục. Nếu lớp liệu dồn vào giữa hoặc ra hai đầu trụcthì ở đó mặt trục cao su sẽ mòn nhanh hơn, tạo khe hở không đều trên chiều dài trục, dẫn đếncó chỗ bócvỏ không triệt để, chỗ hạt bị chèn gãy nhiều, làmgiảmhiệu suất tách vỏ và năng suất máy. Ðồng thờitrục mau chóng phải thay vì bịmòn không đều.
Máy xay 2 trục cao su thường được lắp kết hợp với quạt để hút vỏ trấu, đồng thời giảmđược lượng bụi thoát ra ngoài.
Ðây là một trong những lọai máy dùng thích hợpvới thóc, có hiệu suất bóc vỏ cao, tỉlệ gãy nát thấp. Năng suất máy trong khoảng 0,5 t/h đến 2,5 t/h. Quá trình vận hành, điều chỉnh dễ dàng, không đòi hỏi nhiều kỹnăng, tuy nhiên bề mặt cao su nhanh mòn khi làm việc với các hạt có bề mặt nhám, cần phải thaysau một thời gian làmviệc nhất định.
Máy xay 2 trục cao su
