1/ Tại sao phải tẩy dầu bề mặt kim loại?
Trên bề mặt chi tiết mạ, thường có các loại dầu mỡ bôi chống gỉ hoặc thuốc đánh bóng dính vào. Dầu chia làm hai loại, dầu mờ động vật và thực vật có thể xà phòng hóa, dầu mỡ không thể xà phòng hóa như dầu mỏ, dầu máy, dấu điezen, vadơlin, parapin… Phương pháp tẩy dầu thường dùng: tẩy dầu dung môi hữu cơ, tẩy dầu hóa học, tẩy dầu điện hóa, tẩy dầu trong thùng quay, tẩy dầu thủ công. Đặc điểm của phương pháp tẩy dầu xem bảng 2 – I.
2/ Tẩy dầu bằng dung môi hữu cơ
Dung môi hữu cơ thường dùng là xăng, dầu hỏa, axeton, xilen, tricloctylen v.v. Dung môi dầu hỏa, xăng, loại axeton v.v. không ăn mòn kim loại, nhưng dễ cháy, ngâm tẩy hoặc xoa tẩy ở nhiệt độ thường. Tricloctylen, tctraclorua cacbon, cần có thiết bị kín và hút độc vì những dung môi trẽn rất độc.
2.1/ Phương phá thực hiện
Phương pháp ngâm
Chi tiết được ngâm vào trong dung mòi hữu cơ, làm cho dầu hòa tan và mang đi những chất bẩn không hòa tan. Tất cả các dung môi hữu cơ đều là những chất tẩy dầu.
Phương pháp phun
Dung môi hữu cơ được phun lên bề mặt chi tiết, làm cho dầu bị hòa tan, phun nhiều lần, cho đến khi tẩy sạch hết dầu. Ngoài những dung môi điểm sôi thấp, còn tất cả đều có thể dùng để tẩy dầu phun. Tẩy dầu phun tốt nhất tiến hành trong buồng kín.
Phương pháp bay hơi
Dung môi hữu cơ được đật ờ phía dưới thùng kín, chi tiết được treo trên bề mặt dung môi, gia nhiệt dung môi hữu cơ, làm cho hơi sinh ra ngưng đọng thành chất lòng trên bề mặt chi tiết và rơi xuống đáy thùng.
Phương pháp liên hợp
Thiết bị tẩy dầu chuyên dùng tricloetylen, dung môi có thể sứ dụng tuần hoàn tái sinh. Thiết bị gồm ba thùng (hình 3.1)
- Thùng thứ nhất ngâm gia nhiệt, hòa tan phần lớn dầu.
- Thùng thứ hai sạch, tẩy đi chất bẩn hoặc dầu mỡ còn lại ớ thùng thứ nhất.
- Cuối cùng tẩy dầu bay hơi trong thùng thứ ba.
- Cũng có thể dẫn sóng siêu âm vào phía dưới đáy thùng ngâm, để làm tăng hiệu quả tẩy dầu, có thể tẩy được thuốc đánh bóng dính vào chi tiết. Cũng có thể đặt thêm thiết bị phun, làm sạch bụi, hạt bẩn… bám vào chi tiết.
2.2/ Những chú ý khi tẩy dung môi hữu cơ
- Dung môi hữu cơ bay hơi rất độc, đặc biệt là triclotri etylen, nên không được để khí lọt ra, có biện pháp an toàn phòng chống cháy nổ, thông gió.
- Lượng chất bán trong mói hữu cơ chiếm 25% – 30% (thế tích), phải thay thế dung môi mới, để tránh làm bẩn chi tiết.
- Tricloetylen bị phân hủy bới tia tử ngoại, tạo thành chất ăn mòn mạnh, rất độc.
=> Vì thế không mang nước vào trong thùng, tránh bị chiếu sáng bởi ánh sáng mặt trời. Những chi tiết bằng nhôm, magiê không dùng triclotri etylen đổ tẩy dầu.
3/ Tẩy dầu bằng hóa chất
Tẩy dầu hóa học là quá trình tác dụng xà phòng hóa và nhũ hóa của dung dịch kiềm nóng đối với dầu, dể tẩy lớp dầu mỡ. Tác dụng nhũ hóa của chất hoạt động bề mặt đê tẩy lớp dầu mỡ không thế xà phòng hóa.
