Giũa kim loại là một phương pháp gia công cơ bản của nghề Nguội, bằng cách dùng dụng cụ là giũa dùng để hớt đi một lượng dư mỏng trên phôi, tạo cho chi tiết có hình dáng, kích thước, độ bóng và độ chính xác bề mặt theo yêu cầu.
Trong nghề Nguội, nếu đục là phương pháp gia công thô thì giũa là phương pháp gia công nguội bán tinh hoặc tinh, độ chính xác và kích thước có thể đạt tới 0,05mm khi giũa bán tinh và 0,01mm khi giũa tinh.
Giũa chỉ gia công được các kim loại mềm chưa qua nhiệt luyện, các bề mặt chai cứng hoặc đã qua tôi không thể gia công được bằng phương pháp giũa.
Cấu tạo:
Gồm có 2 phần: Chuôi giũa và thân giũa.
Chuôi giũa: có chiều dài bằng 1/4 – 1/5 chiều dài toàn bộ của giũa. Chuôi giũa nhỏ thon dần về một phía, cuối phần chuôi giũa được làm nhọn để cắm vào cán gỗ. Tiết diện phần chuôi giũa là hình nhiều cạnh để giũa không bị xoay tròn trong lỗ của cán gỗ.
Thân giũa: có chiều dài gấp 3 – 4 lần chiều dài chuôi. Thân thường có tiết diện dẹt, vuông, tròn, tam giác, …với các kích thước khác nhau tùy theo kích thước và hình dạng của chi tiết gia công.
Trên các bề mặt bao quanh thân giũa người ta tạo các đường răng theo một quy luật nhất định, mỗi răng là một lưỡi cắt.
Giũa được chế tạo bằng thép cácbon dụng cụ. Sau khi đã tạo nên được các đường răng, người ta đem nhiệt luyện phần thân để răng có độ cứng nhất định.
Phân loại giũa:
Phân loại thép tính chất công nghệ: căn cứ vào hình dạng tiết diện thân giũa, nó quyết định tính chất công nghệ gia công của từng loại giũa.
– Giũa dẹt: có tiết diện hình chữ nhật, dùng để gia công các mặt phẳng ngoài, các mặt phẳng trong lỗ có góc 90 độ.
– Giũa vuông: có tiết diện hình vuông, dùng để gia công các lỗ hình vuông hoặc các chi tiết có rãnh vuông.
– Giũa tam giác: có tiết diện là tam giác đều, dùng để gia công các lỗ tam giác đều, các rãnh có góc 60 độ.
– Giũa bán nguyệt (giũa lòng mo): có tiết diện là một phần hình tròn, có một mặt phẳng một mặt cong, dùng để gia công các mặt cong có bán kính cong lớn.
– Giũa tròn: có tiết diện hình tròn, toàn bộ thân giũa là hình nón cụt góc công nhỏ, dùng để gia công các lỗ tròn, các rãnh có đáy là ½ hình tròn.
– Giũa hình thoi: có tiết diện hình thoi, dùng để giũa các rãnh răng, các góc hẹp góc nhọn.